Antibiotik nədir?
Antibiotiklər – bəzi göbələklər tərəfindən təbii olaraq istehsal edilən, ya da laboratoriya şəraitində əldə edilən bakteriyaları öldürən (dayandıran) kimyəvi molekullardır. İlk dəfə 1941-ci ildə PENİSİLİN kəşfi ilə infeksiyaların müalicəsində istifadə edilmişdir.
Antibiotiklər necə işləyir?
Qrupa görə, antibiotiklər ya xarici divarları və ya membran quruluşunu məhv etməklə, ya da protein istehsalını maneə törətməklə və ya xromosomlarda DNT / RNTlərini məhv etməklə bakteriyaların çoxalmasının qarşısını alır və ya öldürür.
Antibiotiklər hansı xəstəlikləri müalicə edir?
Antibiotiklər yalnız ona həssas olan bakteriyaların yaratdığı yoluxucu xəstəliyi müalicə edir. Bütün antibiotiklər hər hansı bir infeksiyaya səbəb olan bakteriyalara həssas deyildir, buna “hərəkət spektri” deyilir.
Müalicə edilə bilən xəstəliklər:
- Bakterial sətəlcəm (pnevmoniya), bronxit, angina, faringit və digər tənəffüs yoluxucu xəstəliklər
- Sidik və cinsiyyət bölgəsinin bakterial infeksiyaları
- Bədənin müxtəlif hissələrində əmələ gələn abseslər
- Dərinin bakterial infeksiyaları
- Qastrit və mədə xoralarına səbəb olan Helicobacteriumun müalicəsində
- Brusellyoz (xam süd / süd məhsulları ilə ötürülən infeksiya)
- Vərəm
- Bir çox infeksiya zamanı bakteriyaların qan dövranına yayılması və digər orqanlara ötürülməsi səbəbiylə ölümcül ola biləcək sepsis.
Antibiotiklərin istifadəsi hansı hallarda lazımsızdır?
- Antibiotiklər yalnız bakteriya ilə yoluxan xəstəliklər üçündür. Viruslarla yoluxan xəstəliklərdə təsirsizdir.
- Hər atəş ilə hər hansı bir infeksiya yoxdur və hamısı febril yoluxucu xəstəliklərə qarşı antibiotiklərə ehtiyac duymur.
- Soyuqdəymə, qrip, faringit, mülayim dərəcədən orta dərəcədə qrip və sadə ishal kimi ümumi infeksiyalar
- Suçiçəyi kimi töküntülü enfeksiyonlar
- Hepatit (virus hepatiti A-B-C-D)
- Viruslardan qaynaqlanan bütün digər infeksiyalar
Antibiotik yalnız buna səbəb olan mikroorqanizmə qarşı təsirli olur, şəfa bədənin immun sistemi tərəfindən həyata keçirilir. Bu səbəblə toxunulmazlığı gücləndirmək üçün lazım olan qidalanma, məşq, yuxu, stress amillərinə diqqət yetirmək lazımdır.
Antibiotiklər nə qədər vaxt ərzində istifadə olunmalıdır?
İnfeksiyanın şiddətindən asılı olaraq, yüngül infeksiyalar üçün 3-5 gün kifayət olsa da, 1-2 həftə ərzində orta və ağır infeksiyalarda, bəzi xüsusi infeksiyalarda, məsələn, Brüsselozda 2 ay, Vərəmdə 6-12 ay müddətində istifadə edilə bilər. Bu istifadələr həkim tərəfindən qərara alınır.
Antibiotiklərin yan təsirləri varmı?
Hə, antibiotiklərin yan təsiri və allergiya yaradan özəllikləri var. Vəziyyətinizə görə antibiotik seçimi ilə bağlı həkiminiz qərar verməli və zəruri hallarda onu başqa bir qrupa dəyişdirməlidir. Həkimin tövsiyələrini diqqətlə dinləyərək, necə istifadə edəcəyini anlamalı və tətbiq etməlidir. Antibiotiklər (dozalar, fasilələr, qida ilə əlaqəli, yan təsirlər) xəstəlik yaradan hətta bizim ehtiyacımız olan faydalı maddələri, vitamin istehsalı və xəstəlik yaradan (patogen) mikroorqanizmlərə qarşı tarazlığı qoruyan faydalı maddələri yox etdiyi üçün, ortaya daha zərərli bakteriyalar çoxalmağa başlayır. Və nəticədə bağırsaqda pozuntular və allergiya olur. Bu da ikincil xəstəliklərə səbəb ola bilər.
Başqa önəmli zərərlər: bakteriyaların antibiotiklərə qarşı dayanıqlı olmasıdır. Tez-tez antibiotik istifadə olunduqda bakteriyaların antibiotiklərdən təsirlənməməsinə gətirib çıxarır ki, bu da xəstəliklərin müalicəsini olduqca çətinləşdirir. Ən pisi odur ki, istifadə olunan antibiotikə deyil, eyni zamanda bir çox antibiotiklərə qarşı bu vəziyyət yaranır.